Hoe vaak heb jij het perfecte plaatje in je hoofd? Hoe het volgens jou zou moeten zijn? Denk aan het moment dat je bent aangenomen bij je nieuwe dynamische baan, of je krijgt een nieuwe uitdagende functie of je verhuist naar die gloednieuwe kinderrijke buurt. Wat gebeurt er als het niet aan dat plaatje voldoet? Dat die dynamische baan, die uitdagende functie of die kinderrijke buurt niet voldoet aan jouw verwachting? Ga je dan nog harder je best doen om ervoor te zorgen dat die baan aan jouw verwachting voldoet? Of ga je nog meer uren maken zodat de functie aan jouw eisen voldoet? Of ga je activiteiten ondernemen in de buurt zodat het toch de buurt wordt waar je het liefst wilt wonen. En dan…. Het lukt nog steeds niet? Dat voelt als falen, als een mislukking. Je vraagt je af of je wel de juiste keuzes hebt gemaakt of moet je er toch weer een schepje boven op doen om het haalbaar te maken?
Het perfecte plaatje oftewel perfectionisme
Perfectionisme houdt in de je je best doet om iets zo accuraat en goed mogelijk te doen. Een bepaalde mate van perfectionisme is helemaal niet erg. Dat zorgt ervoor dat je het beste in jezelf naar boven kan halen. Het wordt pas een probleem als je er continue naar streeft om het hoogst haalbare te halen, als falen een doodzonde is en dat je eigenlijk nooit echt tevreden bent over jezelf. Je voelt het als een mislukking en je bent niet goed genoeg. Dit kost ontzettende veel energie en kan leiden tot overspannenheid en in het ergste geval een burn out.
De oorzaken van perfectionisme
Perfectionisme wordt vooral veroorzaakt door angst. Angst om niet te voldoen aan hoe het hoort, de controle te verliezen en niet de waardering te krijgen die je nodig denkt te hebben. Je gebruikt het perfectionisme om liefde, succes en waardering te krijgen. Perfectionisten weten vaak zelf wel dat ze hoge eisen aan zichzelf stellen, maar er is telkens een vervelend stemmetje, oftewel de interne criticus, die zegt dat het niet goed is of dat het beter kan. Dit is een overtuiging die zich ooit in je jeugd in het brein genesteld heeft en gedachten en gedraging beïnvloedt en voedt.
De gevolgen van perfectionisme
Doordat perfectionisten voornamelijk gericht zijn op het voorkomen van fouten, zijn ze ook minder productief en effectief. Dit zie je terug in uitstelgedrag of ze verliezen zichzelf in alle details waardoor ze veel langer met iets bezig zijn dan nodig is. Daarnaast is er dan weinig tijd over voor plezier, creativiteit en groei. Door de angst die ze voelen voor o.a. kritiek en feedback van anderen, durven ze hun werk vaak niet aan collega’s te laten zien en beletten ze zichzelf om te leren van tips en verbeterpunten. Ze blijven het liefst in hun comfort zone, ze pakken taken op die ze kennen en waarvan ze zeker weten dat het succes oplevert.
Maar hoe ironische ook. Vaak is perfectionisme de oorzaak van fouten. Door de angst die ze ervaren om fouten te maken, leggen ze de lat zo hoog, dat er juist fouten gemaakt worden. Het is namelijk onhaalbaar. En wat doe je dan als die- hard perfectionist? Dan leg je de lat nog een stukje hoger.
“ Als ik dit keer nog harder mijn best doe, dan haal ik het wel”.
Perfectionisme is een vicieuze cirkel en het gevolg hiervan is dat perfectionisten hierdoor een laag zelfbeeld creëren. Het gevoel van eigen waarde is afhankelijk van waardering van anderen. Gericht op externe factoren en dat maakt de perfectionist kwetsbaar.
Doorbreek de cirkel
Vijf tips om de vicieuze cirkel van perfectionisme te doorbreken:
1. Het erkennen dat je een perfectionist ben. Dat je de laat voor jezelf veel te hoog legt. Hier is veel moed voor nodig want het betekent dat je je tekortkomingen zal moeten accepteren. Het is van belang dat je je realiseert dat perfectionistisch gedrag ongewenst is en dat perfectie een illusie is. Als je je dat realiseert is de eerste stap al gezet.
2. Daarna zal je in gevecht moeten gaan met de gedragingen en overtuigingen die het perfectionisme voeden. Waar ben je precies bang voor? Wat is het ergste wat er kan gebeuren? Als je deze antwoorden wat helder heb, Kun je jezelf gaan uitdagen.
3. Daag jezelf uit om blanco, zonder verwachtingen met nieuwsgierigheid een nieuwe situatie in te stappen. Neem waar wat je ziet zonder te oordelen. Stel vragen voor jezelf. Stel jezelf open. Wees bereid om de nieuwe situatie te ontdekken zonder daar een oordeel over te hebben of iets van te verwachten. Ga als een kind op ontdekkingsreis.
4. Als je de nieuwe situatie hebt afgetast, vraag jezelf dan af wat wil en kan ik hiermee? Voelt dit goed? Experimenteer met je nieuwe taken. Ervaar waar je goed in bent en waar nog uitdagingen voor je liggen. Het belangrijkste in deze fase is, dat je experimenteert en dat doet met zelfcompassie.
5. Wees lief voor jezelf. Focus je vooral ook op taken of gebeurtenissen die goed gaan. Je hoeft niet van 1 naar 10. Als je een stap maakt van 1 naar 2 mag je dat vieren voor jezelf. Geeft jezelf een compliment en deel je succes ervaring. Als je bij stap 2 bent aangekomen en je gaat weer een nieuw stapje maken, stel jezelf dan weer open. Ga weer op ontdekkingsreis en wees lief weer voor jezelf.
“Ik wens je een hele fijne reis”
Heb jij last van je perfectionisme en wil je dit doorbreken? Wil je hier meer informatie over en ervaren hoe wij werken? Binnenkort organiseert DC Theaterinterventies gratis inloopavonden. We behandelen dit onderwerp en laten je ervaren hoe je uit de vicieuze cirkel kunt stappen. Houd onze website in de gaten. Daar zullen de data binnenkort op gepubliceerd gaan worden.
